تاریخچه بیمه : آشنایی با تاریخچه بیمه (بیمه از کجا آمد؟)

مطالب مرتبط

وب سایت کرمان بیمه

آبان ۷, ۱۳۹۷

کرمان بیمه : شاید برای شما هم پیش اومده باشه که اصلا چرا بیمه بوجود آمد و دوست داشته باشید با تاریخچه بیمه آشنایی پیدا کنید پس حتما ادامه مطلب را بخوانید تا بصورت کامل با تاریخچه بیمه در ایران و جهان آشنا شوید.

 

تاریخچه بیمه : آشنایی با تاریخچه بیمه (بیمه از کجا آمد؟)

 

آشنایی با تایخچه بیمه

از لحظه آفرینش انسان، امنیت همواره از اصلی‌ترین دغدغه‌های نوع بشر بوده‌است.

چرا که اتفاقات و بلایای طبیعی از همان لحظه ظهور انسان بر روی زمین تا به امروز گریبانگیر او بوده‌است.

از این رو بشر همیشه به دنبال یافتن چاره‌­ای برای تامین امنیت جان و مال خویش بوده و شاید همین موضوع شروع تاریخچه بیمه است.

 

کلمه بیمه از کجا آمده است؟

بیمه از زبان هندی ( اردو ) گرفته شده است و معنی لغوی آن ضمانت است.

در اصطلاح نیز ضمانت مخصوصی است از جان یا مال که در حقوق جدید دنیا رواج یافته است.

 

بیمه به چه معنی است؟

بیمه پیمانی است که بر پایه‌ آن شرکت بیمه (بیمه‌گر) تعهد می‌کند در برابر مقدار پولی که فرد یا شرکت دیگری (بیمه‌گذار) به او پرداخت می‌کند، زیان وارد شده به بیمه‌گذار را در پی رویدادی ناخواسته جبران کند.

پولی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد، حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود، موضوع بیمه می‌نامند.

تعریف متداول بیمه بدین شرح است :

بیمه عملی است که به موجب آن بیمه گر در مقابل دریافت عوض به‌نام (( حق بیمه یا وجه اشتراک )) و به‌موجب مقررات خاص خسارات را جبران می‌کند بدین ترتیب بیمه موجد نوعی اطمینان در مقابل مخاطره محتمل الوقوع تلقی می‌شود.

 

پیشینه‌ بیمه به دوران باستان باز می‌گردد و خاستگاه بیمه‌ بهداشت را باید در تمدن اسلامی جستجو کرد.

 

بیمه از کجا شروع شد؟

باور عمومی بر این است که برای اولین بار بیمه به معنای واقعی کلمه برای پشتیبانی از تجارت و حمایت از کشتیرانی در برابر خطرات و دزدان دریایی و در واقع در زمان تجارت با کشتی شکل گرفت و به بیمه باربری دریایی معروف است.

 

 

تاریخچه بیمه در جهان

اما بیمه به معنای امروزی از قرن چهاردهم میلادی به وجود آمد.

زیرا در دین مسیح سود گرفتن حرام بود و از طرفی سرمایه‌­داران حاضر نبودند پولشان را بدون سود قرض بدهند .

از طرف دیگر تجار هم نمی‌توانستند بدون وام به تجارت خود ادامه بدهند.

این الزام و ضرورت بود که ایشان را به سمت روشی جدید سوق داد که در واقع شرط همراه با قرض بود که برای اولین بار در سال ۱۳۴۷ میلادی در شهر ژن ایتالیا در میان رومیان مرسوم شد.

برای جلوگیری از بهانه‌­گیر‌‌‌ی­های کلیسا وام گیرنده به جای پرداخت سود جایز‌ه‌­ای می داد که در واقع هم­ قیمت همان بهره قبلی بود ولی کلیسا نمی‌توانست از آن جلوگیری کند.

بیمه علی رغم این مخالفت‌­ها به سرعت توسعه یافت و به گونه­‌ای پیش رفت که شواهد حاکی از آن است که در دفتر بیمه­‌ا‌ی در ژنو در سال ۱۳۹۳در مدت یک ماه هشتاد قرار داد بیمه امضا شد.

در قرن پانزدهم میلادی تعدادی از بازرگان‌­ها کسب و کار خود را به صدور بیمه منحصر کردند.

در سال ۱۵۵۲ گروهی از فعالان بیمه گر سازمان مجهزی در شهر فلورانس تشکیل دادند.

 

تاریخچه بیمه در جهان

در ادامه سیر تاریخچه بیمه، بازرگانان تصمیم گرفتند انواع دیگری هم ابداع کنند که تا در برابر دیگر خطرها و بلایا نیز با هم شریک شوند.

لذا نخستین سازمان بیمه آتش­‌سوزی پس از آتش‌­سوزی مهیب و فاجعه بار لندن در سال ۱۶۶۷ که بیش از ۱۳۰هزار خانه در آن سوخته و بیش از صد هزار بی­‌خانمان و آواره برجا گذاشت تاسیس شد.

سال‌ها بعد در آمریکا فروشگاه داران بزرگ برای پشتیبانی از فروشگاه‌­های چوبی خود در برابر آتش گرفتن، نخستین شرکت بیمه آمریکایی را تاسیس کردند اما این شرکت نتوانست بیشتر از ۵ سال دوام بیاورد.

۱۲ سال بعد بنجامین فرانکلین یک شرکت بیمه آتش‌­سوزی در فیلادلفیا تاسیس کرد که هنوز هم با نام شرکت بیمه آمریکای شمالی فعال است و وجود دارد.

مقر اصلی آن هم کماکان در فیلادلفیا است.

پس از جنگ جهانی دوم بیمه­‌های اجتماعی توسعه پیدا کرد.

در دهه ۸۰ قرن نوزدهم بیمه اجتماعی در آلمان اجرا شد و در سال ۱۹۱۱ قانون بیمه ملی در بریتانیا هم به تصویب رسید.

 

 

تاریخچه بیمه در ایران : آشنایی با صنعت بیمه در ایران

بیمه مردم در ایران از دوره کیقباد (حدود پنج هزار سال پیش) آغاز شده است.

در این دوره اگر کسی دچار آسیب می‌شد باید به او تاوان یا بیمه داده می‌شد که به بیمه تاوان و به بیمه شدگان دریغمندان می‌گفتند.

پادشاهی کیقباد برابر دوره‌ای است که در ایران پادشاهی‌های کوچک (ملوک الطوایفی) پدید آمده بود.

ایرانیان در آن زمان دریافتند که زیر یک درفش و یک حکومت مرکزی بودن بسیار بهتر است و در برابر دشمنان یارای مقاومت بیشتری دارند به همین دلیل از میان خود یک شاه انتخاب کردند که بر بقیه حکومت می کرد و شاهنشاه خوانده می‌شد.

در آن زمان کیقباد نماد شاهی بود که تمام ایران به فرمانش بودند.

یکی از این فرمانها پرداخت بیمه به آسیب دیدگان بوده است.

در زمان پادشاهی کیقباد اگر کسی دچار آسیب می شد یا خانه اش آتش می گرفت یا کشتزارش با خشکسالی بی ثمر می‌ماند باید به او تاوان یا بیمه داده می‌شد.

 

تاریخچه بیمه در ایران : آشنایی با صنعت بیمه در ایران

واژه‌ بیمه نخستین‌بار در منابع فارسی در تحفه العالم عبدالطیف شوشتری به معنای اطمینان دادن به شخص به کار رفته است .

محمد معین آن را برگفته از بیما، یک واژه‌ هندی یا اردو، می‌داند.

نخستین‌بار ناصرالدین شاه در 1270 خورشیدی امتیاز نامه‌ای را با عنوان «تاسیس اداره‌ حمل و نقل و سازمان بیمه در ایران» به لازار پولیاکف روسی واگذار کرد که به اجرا در نیامد.

سپس در دوران احمدشاه قاجار به سال 1289 خورشیدی دو بنیاد روسی نادژا و کافکاز مرکوری (به معنای مریخ قفقاز) فعالیت‌های بیمه‌ای خود را آغاز کردند.

آرام‌آرام شرکت‌های خارجی دیگری در ایران به راه افتاد که تا 25 سال بازار بیمه‌ ایران را در دست داشتند.

در سال 1314 دست‌کم 29 شرکت بیمه‌ خارجی در ایران فعالیت داشتند.

از میان آن‌ها، دو شرکت اینگستراخ و یورکشایر از همه فعال‌تر بودند و تا پیروزی انقلاب اسلامی به کار پرداختند.

در سال 1314 خورشیدی به کوشش الکساندر آقایان و علی‌اکبر داور، شرکت سهامی بیمه‌ ایران با سرمایه‌ دولتی 20 میلیون ریال تشکیل شد.

تا پیش از آن تاریخ هیچ شرکت صد درصد ملی در خاورمیانه و حتی هندوستان وجود نداشت.

 

تاریخچه بیمه در ایران : آشنایی با صنعت بیمه در ایران

آغاز به کار شرکت سهامی بیمه‌ ایران خوشایند شرکت‌های خارجی نبود و این شرکت با کارشکنی‌های بسیاری رو به رو شد و شرکت‌های خارجی به سختی با آن قرارداد بیمه‌ خوداتکایی می‌بستند.

سپس، قانون بیمه در اردیبهشت 1316 خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و بیمه‌ سازمان‌های دولتی به آن شرکت بیمه‌ ایران واگذار شد.

هم‌چنین، شرکت‌های دولتی موظف شدند 25 درصد از بیمه‌های صادره‌ی خود را در ایران، نزد شرکت سهامی بیمه‌ ایران، بیمه‌ اتکایی کنند.

در 29 آبان 1322 خورشیدی قانون بیمه‌ کارگران در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.

بر پایه‌ ماده‌ی اول این قانون، همه‌ کارخانه‌ها و بنیادهای اقتصادی، بازرگانی، صنعتی و معدنی و هر بنیادی که کارگری را در استخدام دارد، چه دولتی و چه غیردولتی، باید کارگران خود را نزد شرکت سهامی بیمه‌ ایران یا شرکت بیمه‌ داخلی دیگری که دولت مقتضی داند، در برابر رویدادهای ناخواسته‌ای که هنگام پرداختن به کار رخ دهد، بیمه کند.

بین سال‌های 1329 تا 1343 خورشیدی 8 شرکت بیمه ایرانی خصوصی بنیان‌گذاری شد .

و در دولت دکتر مصدق به سال 1331 خورشیدی قانونی برای محدود کردن فعالیت شرکت‌های بیمه‌ خارجی تصویب شد.

به این ترتیب، از فعالیت شرکت‌های بیمه‌ خارجی کاسته شد و بر شکوفایی شرکت‌های بیمه‌ داخلی افزوده شد.

 

تاریخچه بیمه در ایران : آشنایی با صنعت بیمه در ایران

قانون بیمه‌ اجباری و مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری در برابر شخص ثالث در بیست و نه دی‌ماه 1347 خورشیدی و قانون بیمه‌ کشاورزان نیز در اسفند همان سال به تصویب رسید.

هم‌چنین، در سال 1349 خورشیدی مدرسه‌ عالی بیمه برای پرورش نیروی فنی صنعت بیمه‌ کشور بنیان‌گذاری شد تا افراد کارآزموده در اختیار شرکت‌های بیمه درآیند و به هم‌میهنان خود خدمت کنند.

با تصویب قانون تاسیس بیمه‌ مرکزی در 30 خرداد 1350 فعالیت‌های بیمه‌ای در ایران در نظارت قانونی بیش‌تری قرار گرفت.

این سازمان با سرمایه‌ دولت برای ساماندهی به فعالیت‌های بیمه، پشتیبانی از بیمه‌گذاران و بیمه‌شوندگان و زمینه‌سازی برای شکوفایی بیمه در ایران پی‌ریزی شد.

فعالیت‌های این سازمان و رشد اقتصادی ناشی از افزایش قیمت نفت در دهه‌ 1350 خورشیدی به پی‌ریزی چند شرکت بیمه‌ای فعال، از جمله بیمه‌ تهران، بیمه‌ دانا، بیمه‌ حافظ و بیمه‌ ایران و آمریکا با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی انجامید.

 

تاریخچه بیمه در ایران : آشنایی با صنعت بیمه در ایران

به این ترتیب بر فعالیت‌های بیمه‌ای در ایران افزوده شد.

تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، علاوه بر شرکت سهامی بیمه‌ ایران، 13 شرکت بیمه‌ی خصوصی و دو نمایندگی خارجی در صنعت بیمه‌ ایران فعالیت می‌کردند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شورای انقلاب در 4 تیرماه 1358 همه‌ شرکت‌های بیمه‌ ایرانی را ملی اعلام کرد .

و بر پایه‌ اصل 44 قانون اساسی، همه‌ کارهای بیمه‌ای زیر نظر دولت قرار گرفت.

هم‌چنین در سال‌های 1360 و 1361، تنها سه شرکت بیمه‌ ایران، آسیا و البرز مجوز صادر کردن بیمه‌نامه را دریافت کردند.

سپس در سال 1367 از ادغام ده شرکت بیمه‌ای دیگر، شرکت بیمه‌ دانا پدید آمد.

از سال 1373 نیز، شرکت بیمه‌ توسعه‌ صادرات کار خود را آغاز کرد و شمار شرکت‌های بیمه به پنج شرکت دولتی رسید.

در سال 1381 قانون تأسیس شرکت بیمه غیردولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

لذا در سال 1381 شرکت بیمه خصوصی حافظ در منطقه آزاد کیش تأسیس شد.

در سال 1382 نه شرکت بیمه‌ای خصوصی به نام‌های پارسیان، رازی، کارآفرین، توسعه، ملت، سینا، امید، حافظ و امین تأسیس شدند.

 

تاریخچه بیمه باربری:

در تاریخچه بیمه، کشتیرانان فینیقی را مبتکر این نوع بیمه باربری دریایی می‌دانند.

به اینگونه که کشتیرانان و دریانوردان از بازرگانان و تجار وام دریافت می­‌کردند و اگر سفر خود را به سلامت به سرانجام می­‌رساندند باید در مدت زمان معلوم اصل پول دریافتی را به همراه سودش به آن بازرگان بازگشت می‌دادند.

در تمام این مدت هم کالاهای این دریانورد مقروض نزد بازرگان گرو می‌ماند .

اگر طلبش به موقع وصول نمی‌شد می‌توانست آنها را به حراج بگذارد .

اما چنانچه کشتی با اتفاقات دریایی رو به رو می­شد یا دزدان دریایی کالاها را غارت می­کردند دریانورد هیچ وظیفه‌ای نسبت به عودت دادن وام دریایی نداشت.

در واقع ریسک اصلی به گردن بازرگان وام دهنده بود که اصل و سود سرمایه او در گرو سالم رسیدن کالاها به مقصد بود.

این نوع بیمه چیزی حدود پانصد الی ششصد سال پیش از میلاد مسیح در کشورهای حوزه مدیترانه رواج داشت.

بنا به برخی روایات این نوع از بیمه حدود دو هزار سال قبل از میلاد در هند و حتی هزار سال قبل از آن یعنی سه هزار سال پیش از میلاد مسیح در چین مرسوم بوده است.

 

اولین بیمه در ایران:

تا سال 1314 هجری شمسی، در ایران شرکت بیمه داخلی و یا نیمه داخلی وجود نداشت و بازار بیمه کشور، کاملاً در اختیار نمایندگی های بیمه های خارجی بود.

این نمایندگی ها، بیمه های مورد نظر خود را با نرخ ها و شرایطی که خود صلاح می دانستند، به مردم عرضه و عواید حاصله را از کشور خارج می کردند.

بدیهی است این نمایندگی ها برای خود وظیفه و رسالتی در جهت توسعه و تعمیم امر بیمه، آن چنان که مرتبط با مصالح عمومی و کمک به توسعه اقتصاد کشور باشد، احساس نمی کردند و فقط جهات تجاری و سوددهی مورد نظرشان بود.

در همین راستا، آن ها از عدم وجود یک مؤسسه بیمه ای داخلی حداکثر استفاده را می بردند و تأسیس یک مؤسسه بیمه داخلی به هیچ وجه خوشایند آن ها نبود .

لذا در رابطه با تأسیس چنین شرکتی، هرگونه مخالفت ممکن را ابراز و در جهت جلوگیری از شکل گیری آن در صورت امکان مانع ایجاد می کردند.

اقدام برای تأسیس بیمه ایران با سرمایه دولت از اواخر سال 1313 هجری شمسی و با پیش بینی بودجه ای در قانون بودجه 1314 کل کشور آغاز شد.